Tiêm Phòng Trước Khi Mang Thai

Bệnh cúm cực kỳ nguy hiểm với phụ nữ mang thai, có thể gây viêm phổi, nhiễm trùng hô hấp đe dọa nguy cơ thai kỳ, sinh non, trẻ bị dị tật bẩm sinh như hở hàm ếch, sứt môi, dị tật ống thần kinh, bất thường tim mạch, trẻ sinh ra thấp bé nhẹ cân… Chủ động tiêm vắc xin cúm trước khi mang thai hoặc sau tam cá nguyệt thứ nhất là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất, bảo vệ cả mẹ và con khoẻ mạnh, an toàn. Vậy, phụ nữ nên tiêm phòng cúm trước khi mang thai bao lâu? Tiêm vắc xin cúm trong thai kỳ được không? Cần lưu ý những gì trước khi tiêm?

Trước khi mang thai đã tiêm phòng cúm, sau khi có bầu cần tiêm ngừa cúm không?

KHÔNG. Hiệu quả bảo vệ của vắc xin cúm có thể kéo dài từ 6 – 12 tháng tùy thuộc vào khả năng đáp ứng miễn dịch của cơ thể, thường là 1 năm. Trong khi đó, thời gian thai kỳ thường kéo dài trong hơn 9 tháng, chính vì thế nếu trước khi mang thai đã tiêm cúm, trong quá trình mang thai không cần tiêm thêm cúm nữa.

Tuy nhiên, sau khi thai kỳ kết thúc, phụ nữ cần tiếp tục tiêm ngừa vắc xin cúm sau 1 năm kể từ thời điểm tiêm cúm tiền mang thai trước đó và tiêm nhắc lại một mũi hàng năm để kịp thời sinh kháng thể với các chủng virus cúm mới đang lưu hành trong năm đó, bảo vệ sức khỏe bản thân và cả gia đình.

Tác dụng phụ có thể gặp phải khi tiêm vắc xin cúm trước khi có bầu

Phản ứng phụ sau tiêm chủng là hiện tượng bất thường về sức khỏe bao gồm các biểu hiện tại chỗ và toàn thân. Hầu hết các phản ứng sau tiêm vắc xin cúm đều nhẹ, nhanh chóng thuyên giảm và tự khỏi sau vài tiếng hoặc vài ngày, thường là 1 – 2 ngày, bao gồm:

Phản ứng nặng rất hiếm gặp bởi vắc xin trước khi được cấp phép lưu hành và triển khai tiêm chủng cho dân chúng đã thông qua rất nhiều các thử nghiệm, nghiên cứu khoa học uy tín nhằm chứng minh về tính an toàn, hiệu quả và ngay cả khi đã được cấp phép lưu hành tiêm chủng cho dân chúng, quá trình giám sát phản ứng phụ khi tiêm vẫn được diễn ra và vận hành chặt chẽ, nghiêm ngặt hàng năm.

Tuy nhiên, sau tiêm vắc xin cúm cho phụ nữ trước khi mang thai cần tuân thủ theo hướng dẫn của các bác sĩ. Khi phụ nữ sau tiêm vắc xin cúm xuất hiện phản ứng sốt cao không hạ, co giật, tím tái, khó thở, suy kiệt, gọi không phản ứng, lừ đừ, mê man, kém tỉnh táo… cần đến khám ngay tại các cơ sở y tế hoặc bệnh viện gần nhất. (3)

Theo dõi tình trạng sức khỏe sau tiêm

Sau khi tiêm vắc xin, người tiêm cần ở lại cơ sở tiêm chủng ít nhất 30 phút để được nhân viên y tế theo dõi, quan sát tình trạng sức khỏe sau tiêm nhằm phát hiện sớm các dấu hiệu sức khỏe bất thường sau tiêm chủng (như dị ứng, sốc phản vệ…) để xử trí kịp thời.

Chưa tiêm vacxin cúm trước khi mang thai có sao không?

CÓ THỂ KHÔNG NGUY HIỂM nếu phụ nữ mang thai may mắn không mắc cúm trong thai kỳ hoặc tiêm sớm sau tam cá nguyệt đầu tiên. Vắc xin cúm tứ giá được các tổ chức y tế uy tín toàn cầu như Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), Ủy ban Cố vấn về Thực hành Tiêm chủng (ACIP) khuyến cáo có thể tiêm cho phụ nữ mang thai.

Vì vắc xin phòng cúm là vắc xin bất hoạt, đặc biệt là các loại vắc xin cúm Tứ giá rất an toàn khi tiêm cho cả trẻ em và người lớn, kể cả phụ nữ mang thai và cho con bú. Chính vì thế, ngay cả khi chưa tiêm cúm trước thai kỳ, mẹ bầu hoàn toàn có thể tiêm cúm trong quá trình mang thai, tốt nhất trong 3 tháng giữa và 3 tháng cuối thai kỳ.

Các loại vắc xin phòng cúm cho phụ nữ trước khi mang thai

Hiện nay, tại Việt Nam có 04 loại vắc xin phòng cúm cho phụ nữ trước khi mang thai, bao gồm:

Trong đó, vắc xin cúm tam giá Ivacflu-S chỉ có thể tiêm cho phụ nữ tiền mang thai, bởi hiện chưa có dữ liệu an toàn và hiệu quả khi sử dụng tiêm cho phụ nữ có thai, chỉ nên dùng thuốc nếu lợi ích vượt trội so với nguy cơ. Trong khi đó, cả 3 loại vắc xin cúm Tứ giá Vaxigrip Tetra, Influvac Tetra và GCFlu Quadrivalent đều có thể tiêm cho phụ nữ trước và trong thai kỳ, ở bất kỳ thời điểm nào của thai kỳ, tốt nhất là sau tam cá nguyệt đầu tiên. (2)

Tầm quan trọng của việc tiêm phòng cúm trước khi mang thai

Cúm là bệnh nhiễm trùng cấp tính đường hô hấp với biểu hiện ban đầu là sốt, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi, hắt hơi, sổ mũi, đau họng, ho. Cúm không chừa một ai, bất cứ ai cũng đều có thể trở thành “nạn nhân” của cúm, đặc biệt phụ nữ mang thai là đối tượng dễ mắc cúm và nguy cơ trở nặng, biến chứng nguy hiểm.

Nguyên nhân là khi mang thai cơ thể phụ nữ rất nhạy cảm, rối loạn nội tiết, khả năng miễn dịch suy yếu, sức đề kháng với bệnh tật kém nên dễ lây mầm bệnh từ người khác, nhất là với những thai phụ vốn có sức khỏe yếu.

Khi phụ nữ mang thai mắc cúm, đặc biệt là ở giai đoạn 3 tháng đầu thai kỳ, bệnh sẽ biến biến rất nghiêm trọng, thai phụ thường lâu khỏi hơn, cộng với sự suy nhược sức khỏe do thai kỳ, cơ thể trở nên mệt mỏi, ăn không ngon, khó ngủ, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, nguy cơ cao xảy ra các biến chứng như sảy thai, thai chết lưu, sinh non, thai nhi dị tật (như hở hàm ếch, tật tim bẩm sinh…), chậm phát triển về thần kinh và vận động. (1)

Nguy hiểm hơn, sự suy giảm miễn dịch trong thời kỳ mang thai khiến phụ nữ trở thành những đối tượng dễ bị tổn thương, dễ bị nhiễm trùng đồng thời cùng lúc nhiều tác nhân gây bệnh ngoài cúm (đồng nhiễm) hoặc sau khi nhiễm cúm khiến cơ thể bị suy yếu hơn, lại tiếp tục nhiễm thêm các tác nhân khác (bội nhiễm), làm kéo dài thời gian bệnh, gia tăng nguy cơ biến chứng nặng, tỷ lệ tử vong do cơ thể bị “tàn phá” bởi nhiều tác nhân gây bệnh khác nhau.

Đồng thời, việc đồng nhiễm, bội nhiễm cúm với các tác nhân gây bệnh khác trong giai đoạn mang thai gây khó khăn trong quá trình chẩn đoán do có thể các tác nhân cùng gây triệu chứng khác nhau, hình thành rào cản lớn cho điều trị.

Theo các chuyên gia, tiêm vắc xin cúm là phương pháp phòng bệnh hiệu quả nhất và an toàn cho phụ nữ mang thai, giúp giảm 72% tỷ lệ nhập viện liên quan tới bệnh cúm, giảm 51% nguy cơ thai chết lưu, giảm 25% tỷ lệ sinh non, giảm 72% nguy cơ trẻ nhũ nhi (< 6 tháng tuổi) nhập viện do cúm và 29% tỷ lệ mắc bệnh đường hô hấp ở trẻ sơ sinh.

Một nghiên cứu năm 2013 về hiệu quả của vắc xin cúm trong việc ngăn ngừa bệnh do virus cúm gây ra ở phụ nữ mang thai trong mùa cúm 2010 – 2011 và 2011 – 2012 trên mẫu dân số hai khu vực đô thị ở California và Oregon (Mỹ) cho thấy, việc tiêm ngừa vắc xin cúm trong 2 mùa cúm trên đã làm giảm đến 50% nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính liên quan đến cúm ở phụ nữ mang thai.

Một nghiên cứu khác vào năm 2018 về hiệu quả của vắc xin cúm trong việc ngăn ngừa nguy cơ nhập viện do cúm khi mang thai trong giai đoạn 2010 – 2016, dựa trên dữ liệu y tế của Úc, Canada, Israel và Hoa Kỳ cho thấy, tiêm phòng cúm giúp giảm 40% nguy cơ nhập viện vì cúm ở phụ nữ mang thai, giúp bảo vệ trẻ sau khi sinh ra được khỏi bệnh cúm và tình trạng nhập viện liên quan đến cúm trong vài tháng đầu sau khi sinh, khi trẻ còn quá nhỏ để tiêm vắc xin nhờ có khả năng truyền miễn dịch thụ động từ mẹ sang con.

Chính vì thế, tiêm phòng cúm trước khi mang thai là việc làm vô cùng cần thiết, đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tỷ lệ mắc, biến chứng,  bảo vệ sức khỏe thai kỳ, giúp quá trình “vượt cạn” thuận lợi, thành công.