Đối tác chiến lược, đối tác toàn diện là cụm từ chỉ quan hệ ngoại giao giữa hai nước với nhau. Quan hệ từ đối tác song phương, đối tác khu vực tới đối tác toàn diện, đối tác chiến lược. Cho tới năm 2013, mặc dù đã có tới 10 mối quan hệ đối tác chiến lược được thành lập trong vòng hơn 10 năm trước đó, nhưng các nhà hoạch định chính sách đối ngoại Việt Nam vẫn chưa đưa ra được một định nghĩa rõ ràng cho khái niệm này, đặc biệt là nội hàm của nó. Trong bài phỏng vấn của Báo điện tử Chính phủ năm 2015, ông Trần Việt Thái, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược, Học viện Ngoại giao đã thống kê: Việt Nam có 5 đối tác chiến lược toàn diện, 15 đối tác chiến lược (tính cả bốn đối tác chiến lược toàn diện) và 12 đối tác toàn diện[1]. Theo thạc sĩ Lê Hồng Hiệp, một mối quan hệ nên được coi là "chiến lược" đối với Việt Nam chỉ khi nó có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với an ninh, thịnh vượng, và vị thế quốc tế của Việt Nam. Trong ba khía cạnh này, hai khía cạnh an ninh và thịnh vượng phải là hai khía cạnh cốt yếu, còn khía cạnh cuối cùng chỉ mang ý nghĩa thứ yếu [2].
Đối tác chiến lược, đối tác toàn diện là cụm từ chỉ quan hệ ngoại giao giữa hai nước với nhau. Quan hệ từ đối tác song phương, đối tác khu vực tới đối tác toàn diện, đối tác chiến lược. Cho tới năm 2013, mặc dù đã có tới 10 mối quan hệ đối tác chiến lược được thành lập trong vòng hơn 10 năm trước đó, nhưng các nhà hoạch định chính sách đối ngoại Việt Nam vẫn chưa đưa ra được một định nghĩa rõ ràng cho khái niệm này, đặc biệt là nội hàm của nó. Trong bài phỏng vấn của Báo điện tử Chính phủ năm 2015, ông Trần Việt Thái, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược, Học viện Ngoại giao đã thống kê: Việt Nam có 5 đối tác chiến lược toàn diện, 15 đối tác chiến lược (tính cả bốn đối tác chiến lược toàn diện) và 12 đối tác toàn diện[1]. Theo thạc sĩ Lê Hồng Hiệp, một mối quan hệ nên được coi là "chiến lược" đối với Việt Nam chỉ khi nó có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với an ninh, thịnh vượng, và vị thế quốc tế của Việt Nam. Trong ba khía cạnh này, hai khía cạnh an ninh và thịnh vượng phải là hai khía cạnh cốt yếu, còn khía cạnh cuối cùng chỉ mang ý nghĩa thứ yếu [2].
Với quyết định này, Pháp là nước thứ 8 trên thế giới có tầm mức quan hệ như vậy với Việt Nam. Trước đó, Việt Nam đã thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện với Trung Quốc, Nga, Ấn Độ, Hàn Quốc, Mỹ, Nhật Bản và Úc.
Thông qua quyết định này, Pháp sẽ trở thành nước đầu tiên trong Liên minh châu Âu có quan hệ mới, toàn diện với Việt Nam. Như vậy, tính đến thời điểm hiện tại, Việt Nam đã có quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện với 4 trong tổng số 5 thường trực Hội đồng Bảo an là Trung Quốc, Nga, Mỹ và Pháp.
Trước đó, trong cuộc gặp báo chí cùng Tổng thống Emmanuel Macron tại Điện Élysée ngày 7-10, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm nhấn mạnh sau hơn nửa thế kỷ chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao và một thập kỷ thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược, quan hệ Việt Nam - Pháp đã có những bước phát triển quan trọng trên tất cả các lĩnh vực.
Pháp luôn có vị trí quan trọng trong chính sách đối ngoại của Việt Nam, có vai trò và vị thế trong cộng đồng Pháp ngữ và trên thế giới.
Cũng theo người đứng đầu Đảng và Nhà nước, trước sự phát triển sâu rộng của quan hệ Việt Nam - Pháp, cũng như để phù hợp với bối cảnh mới hiện nay của quốc tế và khu vực, hơn lúc nào hết, quan hệ Việt Nam - Pháp cần được nâng cấp lên tầm cao mới.
Hội đàm giữa hai nhà lãnh đạo cao nhất Việt Nam và Pháp - Ảnh: TTXVN
Đoàn tàu Nhổn - ga Hà Nội chạy thử - Ảnh: TTXVN
Tổng thống Pháp cũng đánh giá cao cam kết của Việt Nam trong thực hiện Thỏa thuận đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) và chuyển đổi xanh. Hai bên nhất trí tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực có tiềm năng và Pháp có thế mạnh như cơ sở hạ tầng, hàng không vũ trụ, khoa học công nghệ, năng lượng tái tạo, năng lượng hydrogen...
Ghi nhận những kết quả hợp tác tích cực trong các lĩnh vực khoa học công nghệ, hai bên nhất trí sẽ tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực mới như hàng không vũ trụ, trí tuệ nhân tạo, hạ tầng giao thông sân bay.
Về lĩnh vực y tế, giáo dục, hai bên nhất trí đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, tiếp tục tạo điều kiện để sinh viên Việt Nam sang Pháp học tập với nhiều học bổng hơn nữa. Khuyến khích người dân hai nước tham gia vào các sự kiện văn hóa lớn của mỗi nước.
Về hợp tác nông nghiệp, hai bên nhất trí mở rộng hợp tác trong lĩnh vực nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp tuần hoàn, hợp tác ba bên giữa Việt Nam, Pháp và các nước phương Nam nhằm đảm bảo an ninh lương thực toàn cầu.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron hoan nghênh nỗ lực của Việt Nam trong ứng phó với biến đổi khí hậu. Về phần mình, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đánh giá cao vai trò tiên phong và dẫn dắt của Pháp trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.
Nhà lãnh đạo Việt Nam cũng mong muốn hai bên tiếp tục hợp tác về phát triển các mô hình dựa vào hệ sinh thái, tăng cường khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu của các đô thị, vùng duyên hải ven biển, đặc biệt là vùng Đồng bằng sông Cửu Long, trên cơ sở bảo đảm hài hòa lợi ích.
Nhân dịp này, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm mời Tổng thống Pháp Emmanuel Macron sớm thăm Việt Nam. Nhà lãnh đạo Pháp vui vẻ nhận lời và sẽ thăm Việt Nam vào thời điểm thích hợp.
Theo thông tin từ Bộ Ngoại giao, tại hội đàm ngay sau đó, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và Tổng thống Emmanuel Macron đã trao đổi toàn diện về tình hình kinh tế - xã hội mỗi nước, quan hệ hợp tác song phương và các vấn đề khu vực, quốc tế cùng quan tâm.
Hai bên nhất trí nâng cấp tăng cường trao đổi đoàn các cấp, đặc biệt là cấp cao trên các kênh Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội.
Đặc biệt, hai nhà lãnh đạo đã cùng nhất trí tuyên bố nâng cấp quan hệ Việt Nam - Pháp lên Đối tác chiến lược toàn diện và thống nhất các phương hướng, biện pháp lớn nhằm đưa quan hệ ngày càng đi vào chiều sâu, thiết thực, phù hợp với khuôn khổ hợp tác giữa hai nước trong bối cảnh mới.
Hai bên đánh giá hợp tác an ninh - quốc phòng là một trong những trụ cột quan trọng; nhất trí triển khai hiệu quả các văn bản thỏa thuận hợp tác đã ký, cũng như sớm tổ chức Đối thoại chiến lược an ninh - quốc phòng.
Hai nước sẽ phối hợp, hỗ trợ trong công tác đào tạo sĩ quan, chia sẻ kinh nghiệm công tác phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm; ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn an ninh khu vực và thế giới.
Lãnh đạo Việt Nam và Pháp chứng kiến lễ ký kết giữa Vietjet và hai tập đoàn Pháp cho hợp đồng cung cấp động cơ và dịch vụ bảo dưỡng động cơ cho 200 máy bay thân hẹp - Ảnh: TTXVN
Về kinh tế - thương mại, hai bên nhất trí tiếp tục thúc đẩy các khoản vay ưu đãi, vay ODA cho Việt Nam, đồng thời khuyến khích các cơ quan doanh nghiệp hai nước tiếp tục triển khai đầy đủ, hiệu quả Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA).
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đề nghị Pháp sớm hoàn tất quá trình phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ đầu tư EU - Việt Nam (EVIPA), ủng hộ Ủy ban châu Âu (EC) sớm gỡ bỏ “thẻ vàng” đối với thủy sản Việt Nam.
Về phần mình, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron khẳng định EVFTA là động lực quan trọng thúc đẩy quan hệ kinh tế - thương mại giữa hai bên, đồng thời cho biết sẽ sớm đề nghị Quốc hội thông qua EVIPA.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron chứng kiến lễ ký kết, trao văn kiện hợp tác trong lĩnh vực giáo dục ngày 7-10 - Ảnh: NGUYỄN HỒNG
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đến Pháp từ ngày 3-10 (giờ địa phương) để tham dự Hội nghị cấp cao Pháp ngữ lần thứ 19 trong hai ngày 4 và 5-10. Nhà lãnh đạo Việt Nam sau đó bắt đầu các hoạt động trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Pháp từ ngày 6-10, theo lời mời của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron.
Tại hội đàm ngày 7-10, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đánh giá cao vai trò cộng đồng người Việt Nam tại Pháp, coi đây là cầu nối quan trọng giữa hai nước. Ông khẳng định sẽ tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho cộng đồng Việt Nam sinh sống và làm việc tại Pháp.
Về hợp tác đa phương, hai bên cam kết tiếp tục ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương và tổ chức quốc tế như ASEM, khuôn khổ hợp tác ASEAN - EU, Pháp ngữ, Liên Hiệp Quốc.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nhấn mạnh Pháp đánh giá cao quan điểm của Việt Nam về chấm dứt bạo lực, giảm leo thang căng thẳng và kêu gọi các bên giải quyết các xung đột ở Ukraine, Trung Đông… bằng các biện pháp hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế.
Về vấn đề Biển Đông, hai bên tái khẳng định tầm quan trọng của việc đảm bảo hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải, hàng không, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình phù hợp luật pháp quốc tế, nhất là UNCLOS 1982.
Trong khuôn khổ chuyến thăm, nhiều văn kiện, thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực ngoại giao, văn hóa, giáo dục, giao thông vận tải, nội vụ... đã được các bộ, ngành, địa phương hai nước ký kết.
Bước vào thập niên thứ hai sau khi thiết lập Đối tác chiến lược, Việt Nam và Pháp đang đứng trước cơ hội đưa quan hệ lên tầm cao mới với chuyến thăm chính thức của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm.
Tại cuộc gặp, Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn trân trọng chuyển lời thăm hỏi thân thiết của Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch nước Lương Cường, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân tới Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Thủ tướng Lý Cường, Ủy viên trưởng Nhân đại toàn quốc Triệu Lạc Tế, Chủ tịch Chính hiệp toàn quốc Vương Hộ Ninh, Phó Chủ tịch nước Hàn Chính và các đồng chí Lãnh đạo cấp cao Trung Quốc.
Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn khẳng định, Việt Nam luôn coi phát triển quan hệ với Trung Quốc là chủ trương nhất quán, yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu trong đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại của Việt Nam; đánh giá cao xu thế phát triển tích cực và những kết quả quan trọng của quan hệ hai Đảng, hai nước thời gian qua.
Phó Chủ tịch nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa Hàn Chính trân trọng chuyển lời thăm hỏi, lời chúc tốt đẹp của các đồng chí lãnh đạo cấp cao Trung Quốc đến các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước Việt Nam; khẳng định, Trung Quốc hết sức coi trọng quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, Cộng đồng chia sẻ tương lai có ý nghĩa chiến lược với Việt Nam, luôn coi đây là phương hướng ưu tiên trong chính sách ngoại giao láng giềng của Trung Quốc, ủng hộ Việt Nam tiến hành sự nghiệp Đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.
Trao đổi ý kiến về phương hướng thúc đẩy hợp tác song phương thời gian tới, hai bên nhất trí tăng cường chỉ đạo các cấp, các ngành, các địa phương hai nước phối hợp chặt chẽ, tích cực triển khai các thỏa thuận và nhận thức chung cấp cao, góp phần làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam - Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược.
Về một số trọng tâm cụ thể, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn đề nghị tiếp tục tăng cường trao đổi đoàn cấp cao và các cấp; thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực, nhất là kết nối chiến lược phát triển, kết nối hạ tầng giao thông, hợp tác kinh tế - thương mại, đầu tư, văn hóa, giáo dục, du lịch.
Phó Thủ tướng đề nghị hai bên ưu tiên đẩy nhanh triển khai 3 tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn kết nối Việt Nam với Trung Quốc (Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, Lạng Sơn - Hà Nội, Móng Cái - Hạ Long - Hải Phòng); đề nghị Trung Quốc tiếp tục mở rộng nhập khẩu hàng hóa Việt Nam; khuyến khích doanh nghiệp uy tín đầu tư vào các dự án quy mô lớn, chất lượng cao, công nghệ hiện đại, tiêu biểu cho trình độ phát triển của Trung Quốc.
Phó Thủ tướng cũng đề nghị hai bên phối hợp triển khai tốt các hoạt động kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước và Năm giao lưu nhân văn Việt - Trung 2025, tích cực tuyên truyền về tình hữu nghị truyền thống hai nước. Đồng thời, Phó Thủ tướng đề nghị hai bên thực hiện nghiêm các thỏa thuận và nhận thức chung cấp cao về vấn đề trên biển; gia tăng điểm đồng, thu hẹp bất đồng, tôn trọng các quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhau, phù hợp với luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, góp phần duy trì hòa bình, ổn định, phát triển ở khu vực và trên thế giới.
Bày tỏ tán thành và đánh giá cao các ý kiến và đề xuất của Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn, Phó Chủ tịch nước Hàn Chính nhấn mạnh, Trung Quốc sẵn sàng cùng Việt Nam duy trì trao đổi chiến lược giữa Lãnh đạo cấp cao và các cấp, thúc đẩy làm sâu sắc hơn nữa hợp tác thực chất trên các lĩnh vực, đưa quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, Cộng đồng chia sẻ tương lai Trung - Việt có ý nghĩa chiến lược không ngừng đi vào chiều sâu.
Phó Chủ tịch nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa Hàn Chính khẳng định, Trung Quốc ủng hộ Việt Nam tổ chức thành công Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, tăng cường kết nối hạ tầng giao thông, đẩy mạnh hợp tác trong lĩnh vực du lịch, giáo dục - đào tạo, đạt kỷ lục mới trong quan hệ thương mại và thúc đẩy hợp tác đa phương; ủng hộ Việt Nam đăng cai thành công năm APEC 2027.
Phó Chủ tịch nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa Hàn Chính cũng đề nghị hai bên tăng cường giao lưu nhân dân, củng cố nền tảng dân ý, kiểm soát và giải quyết tốt hơn bất đồng trên biển, góp phần giữ gìn hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.
Nhân chuyến thăm chính thức tới Cộng hòa Pháp của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm, ngày 7/10, Việt Nam và Pháp đã ra tuyên bố chung về việc nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện.
Với quyết định này, Pháp trở thành nước đầu tiên trong EU có quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện với Việt Nam.
Tính đến tháng 10/2024, Việt Nam có quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện với 8 quốc gia. Đó là: Trung Quốc (2008), Liên bang Nga (năm 2012), Ấn Độ (2016), Hàn Quốc (2022), Mỹ (9/2023), Nhật Bản (11/2023), Australia (3/2024) và Pháp (10/2024).
Tòa soạn: Số 5 Lý Thường Kiệt, Hà Nội
Điện thoại: 024.38248605 - Fax: 024.38253753
Email:[email protected] – [email protected]